KANUNI ZA BIASHARA - MUONGOZO KWA WAJASIRIAMALI

Mamlaka ya Mapato Tanzania kwa ushirikiano wa Bodi ya Mapato Zanzibar wameamua kuanzisha kozi ya ujasiliamali kwa walipakodi waliokatika biashara nawatakaosajiliwa badae. Jambo hili limepata msukumo kutokana na ukweli kwamba mlipakodi ndie muhusika mkuu katika kuhamasisha mapato ya serikali zote mbili, Serikali ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania na Baraza la Mapinduzi Zanzibar. Huduma kwa mteja nisharti kwa ukusanyaji bora wakodi. Muhimu, semina katika ujasiliamali zimekuwa zinafanyika na kuwahusisha wadau wote katika usimamizi wa kodi.

Wajasiliamali wakati na wadogo wanachangia mno katika mkakati wakukuza uchumi na kuondoa umaskini; MKUKUTA, kwa Tanzania Bara na MKUZA kwa Zanzibar. Kwahiyo ni muhimu kwa Mamlaka ya Mapato Tanzania na bodi ya mapinduzi Zanzibar kuangalia kazi zao kama washirika wa makusanyo ya Mapato na kutoa mafunzo kwa wadau wengine kwajinsi gani waboreshe usimamizi wa biashara na kuongeza mauzo.

Faidazaelimuyaujasiriamalininyingikamazilivyoorozeshwahapachini:-

(i)            Upunguzajiwaumaskinikatikajamiizetu

(ii)          Kuongezafursazaajira

(iii)         Utanuzikatikabiashara.

(iv)         KupanuawigowamakusanyoyakodinakuongezamapatoyaSerikali.

Katika semina mbalimbali zilizoendeshwa na Mamlaka ya Mapato Tanzania na Bodi ya Mapinduzi Zanzibar juu ya usimamizi wa kodi, mahitaji ya elimu ya ujasiriamali kwa walipa kodi yamefikiwa. Wajasiriamali lazima wafundishwe sheria na kanuni za ulipaji kodi. Walipakodi wengi hawajui zaidi juu ya ujasiriamali na kazi yake katika kukuza biashara.

(i)            Wanakosa mbinu za usimamizi wa biashara.

(ii)          Wanakosa ujuzi wa usimamizi wa malengo ya mteja

(iii)         Hawafikii changamoto za ushindani

(iv)         Wanakosa maarifa ya ujuzi katika uuzaji bora

(v)          Hawana ujuzi wakuhifadhi kumbukumbu

(vi)         Wanakosa ujuzi wa usimamizi wa malengo ya mteja

(vii)        Hawafikii changamoto za ushindani

(viii)      Wanakosa maarifa ya ujuzi katika uuzaji bora

(ix)         Hawana ujuzi wa kuhifadhi kumbukumbu

Katika semina mbalimbali zinazoandaliwa na TRA na ZRB katika usimamizi wa kodi ,elimu ya ujasiliamali kwa walipa kodi inahitajika .wajasikli9amali wanapasa kufundishwa sheria na taratibu za ulipaji w akodi walipa kodi weengi hawwana elimu ya ujadsiliaamli na hawajui umuhimu wake  kwen ye  biashara.

i)             hawana mbinu za usimamizi w a biashara

ii)            hawana taaluma ya uongozi wa kuwalenga wateja husika

iii)           hawawezi kupambana n a changamoto za  ushindani

iv)           hawana uelewa wa uongozi thabiti

v)            Hawana uelewa wa utunzajiwa kumbukumbu.

 

A)   LENGO KUU

Lengo kuu la  kuandaa semina kwa wajasiliamali  ni kuwa na ufahamu  kati ya wajasiliamali na taasiisi husika katika maandalizi ya awali pamojqa na  taratibu za kuanza na  kusimamia  biashara  endelevu

B) MALENGO AINISHI

i) kumsaidia mjasiliamali katika kuendeleza biashara yake

ii) kutengeneza uhusiano mzuri na hai kati  ya  walipa kodi na  TRA/ZRB

iii) kutoa taaluma ya utunzaji wa kumbuikumbu ili kufuatilia taarifa za  biashara

iv) kuongeza  uwazi katika ukusanyaji wa  kodi ili kupunguza  hofu kwa wajasiliamali wodogo na wa kati pamoja na kutengeneza/kuandaa  matarajio bora ya biashara

 

 

B)   SANAA YA UJASILIAMALI

Neno ujasiliamali limetokana na neno jasiri lenye maana:-

i)             mategemeo ya kutafuta mali

ii)            hamu/shauku ya kupata mali

iii)           uwezo wa kufahamu/kupata fursa zilizopo

iv)           ujasiri wa kupata fursa zilizopo

v)            uwezo wa kukabiliana na kutatua vikwazo vilivyopo kwenye biashara,

 

Hivyo, mjasiliamali ni mtu mwenye:-

      uwezo wa kutambua na kuendeleza fursa zilizopo kwa kuanzisha na kusimamia biashara  kwa  kutumia mihimili muhimu ya biashara  ambayo  ni:-rasilimali watu na mtaji (rasilimali fedha)

      mpangaji mwenye dira na dhamira ya kuendesha biashara  yake kwa  mafanikio

      kujiamini, kujiendesha na utayasri wa kufanya kazi kwa bidii,mwenye kujua mahali alipokosea na kujisahihisha  haraka  pia mwenye utayari qwa  kuibua vipaji vipya,njia mpya,mbunifu ili aweze kufanikisha mipango yake ya biashara.

C)   KUKUA/KUANGUKA KWA BIASHARA

      Biashara inaanzishwa iliwe endelevu,Hjakuna anayependa  kuona biashara yake inakufa,sasa swali la kujiuliza  ni kwanini biashara zinakufa/kuanguka?

o   Kutokana na tathimini iliyofanywa america mwaka 1981,ilionakana kua kati ya biashara 100 zuilizoanzishwa,65zilikufa ndani ya miaka mitatu na 17 kati ya  biashara  zilizobaki zilikufa miaka miwili baaday.Hii inamaana kwamba,ni 18% tu ya biashara ziliendelea zaidi ya miaka 5  ya  kwanza.

Je, nini tathimini ya tanzania?

 

      Sababu ya biashara kuanguka.

Mazingira yanayoilinda biashara yataelezewa kwenye sehemu yake husika,hata hivyo kuna sababu za kuanguka kwa biashara  ambazo ni:-

Ø  Mtaji hautoshi

Ø  Kutokua na uelewa na taaluma ya kutosha ya biashara

Ø  Usimamizi mbovu wa biashara(uchoyo,uadilifu mdogo)

Ø  Uchaguzi mbaya wa sehemu ya biashara

Ø  Sheria zisizorafiki

Ø  Kufilisika

Ø  Ukosefu wa kutimiza/'kufikia mataajio ya wateja

Ø  Majanga na maafa

      Biashara endelevu

Sababu  zinazofanya biashara kuendelea  zitajadiliwa kwa  kina katika sehemu yake husika,hata hivyo baadhi ya sababu  ni:-

Ø  Chagua mtindo sahihi kulingana na biashaa yako (ubia,kampuni na ushirika)

Ø  Chagua/weka uiongozi makini  na  wafanyakazi wenye taalumayenye kukidhi matarajio ya wateja na biashatra  kwa ujumla

Ø  Weka biashara yako katika sehemu husika

Ø  Weka/panga  mikakati ya kukabiliana na ushindani wa biashara

Ø  Andaa na tunza mizania sahihi ya mahesabu ya biashara